Türkiye’de yaşayanların yaklaşık yüzde 20-25’inin Kürt olduğu iddia ediliyor ama kendi dillerinde medyada yer alma oranı yüzde 1’in altında. Bu yasaklarla birlikte o sembolik oran da tükeniyor. Ülkedeki Kürt gazeteciler için dijital medya, Kürt dilinin son kalesi.
DİJİTAL ENGELLEME TÜRKİYE’DEKİ KÜRT MEDYANIN VARLIĞINI NEDEN TEHDİT ETMEKTEDİR?
Botan Times’ta yer alan habere göre Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de 2 bin 71 gazete bulunuyor. Sadece biri Kürtçe yayın yapıyor: haftalık Xwebûn gazetesi.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’na (RTÜK) göre Türkiye’de 477 televizyon yayın yapıyor. TRT Kurdi, ülkedeki Kürtçe haber programları sunan tek ulusal televizyon kanalıdır. Ulusal radyo yayınlarında sadece TRT Kurdi’de Kürtçe haber yer almaktadır. Yani devletin sesinden başka alternatif yok.
Habere göre, ağır baskılar nedeniyle uydu yayınlarında ve yazılı basında yer alamayan Kürtçe medya için bir seçenek değil. Varlığa tutunan bir kol.
PODCAST VE YOUTUBE KANALLARININ KAPATILMASI NE DEMEK?
Diyarbakır merkezli Rawest Research şirketi ile yaptığımız görüşmelerde, şirket tarafından yapılan anketlerden ülke nüfusunun yüzde 16-18’inin (13,49 – 15,18 milyon) evde anadili olarak Kürtçe konuştuğunu görüyoruz.
Sosyo-Politik Saha Araştırmaları Merkezi’ne göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde 16 ilde gerçekleştirilen anadil araştırmasında 18-24 yaş grubunun yüzde 68,2’si ve 65 yaş üstü nüfusun yüzde 70’inden fazlası hanelerde Kürtçe konuşuyor. .
KONDA Araştırma ve Danışmanlık şirketi tarafından 2019 yılında yapılan ankete göre nüfusun yüzde 16’sı kendini Kürt olarak tanımlıyor. Örneğin sadece bir kanalın Twitter hesabının tamamının kapatılmasına karar verildi. Aynı zamanda kültürel çalışmalar ve analizler yayınlayan Hurbini Podcast’idir.
IRAK KÜRDİSTAN BÖLGESİ MEDYASINI ENGELLEMEK
Erbil merkezli Rûdaw TV’nin internet sitesi, Süleymaniye merkezli Kurdsat News TV’nin YouTube kanalı ve Duhok merkezli Waar TV’nin tweet’ine erişim de engellendi.
İKB kanalları maddi, hukuki, fiziki varlıklar ve eğitimli ekipler açısından daha iyi imkanlara sahip ve daha büyük kanallardır. 2017 yılında Irak Kürdistan Bölgesi’nde (IKB) yerleşik üç büyük televizyon kanalı olan Kurdistan 24, Waar TV ve Rûdaw TV Türksat uydusundan çıkarılmış ve yayın lisansları iptal edilmiştir.
‘KÜRT MEDYA KURUMSAL OLAMAZ’
Sınır Tanımayan Gazeteciler Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu tarafından hazırlanan BİA Medya İzleme Raporu; Ekim, Kasım ve Aralık aylarında en az 171 gazeteci ve medya temsilcisinin Türk Ceza Kanunu, Terörle Mücadele Kanunu ve 6599 sayılı Kanun kapsamında yargılandığını gösteriyor.
16 Haziran’da Diyarbakır’da 16 Kürt medya çalışanının tutuklanmasının ardından Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 9 gazeteci daha tutuklandı. Tutuklamaya itiraz, ‘savcı izinli’ olarak değerlendirilmedi. Gazetecilerin avukatı Resul Temur, “Amaç kovuşturma değil, işlemez hale getirecek şekilde cezalandırmak” dedi. Türkiye, darbe girişiminden bu yana ilk kez “en çok gazeteciyi tutuklayan ülkeler” kategorisine girdi. (HABER MERKEZİ)
